Kinh Pháp Cú là những lời dạy của đức Phật Thích Ca Mâu Ni khi còn tại thế. Dưới đây là nội dung Kinh Pháp Cú phẩm hiền trí.
Kinh Pháp Cú là một tập hợp những câu dạy ngắn gọn nhưng đầy ý nghĩa của Đức Phật Thích Ca trong ba trăm trường hợp giáo hóa khác nhau. Những câu trong Kinh này do chính Đức Phật khi còn tại thế nói ra trong suốt 45 năm thuyết pháp của Ngài.
Dhammapada là một trong 15 quyển kinh thuộc Tiểu Bộ Kinh trong Kinh Tạng Pali. Ðây là một quyển kinh Phật giáo rất phổ thông và đã được dịch ra nhiều thứ tiếng quan trọng trên thế giới. Nhiều tác giả coi bộ kinh này như là Thánh Thư của Đạo Phật.
Các câu này về sau được các vị đại đệ tử của Đức Phật sắp xếp thành 423 bài “kệ”, chia ra làm 26 “phẩm” và tụng đọc trong Ðại Hội Kết Tập Kinh Ðiển lần đầu tiên sau khi Đức Phật nhập diệt.
“Pháp” có nghĩa là đạo lý, chân lý, giáo lý. “Cú” là lời nói, câu kệ. “Pháp Cú” là những câu nói về chánh pháp, những lời dạy của đức Phật nên Kinh Pháp Cú còn được gọi là “Kinh Lời Vàng” hoặc “Lời Phật Dạy“.
Kinh Pháp Cú tóm thâu tinh hoa giáo lý của Đức Phật. Ðọc những bài kệ trong kinh này người đọc cảm thấy như chính mình được trực tiếp nghe lời Phật dạy từ hơn 2500 năm trước vọng lại. Mỗi bài kệ có thể xem là chứa đựng một cách súc tích và trung thành nhất những lời dạy, những giáo lý căn bản nguyên thủy của đức Phật.
Dưới đây là nội dung Kinh Pháp Cú phẩm hiền trí:
76. Nếu gặp được người hiền trí chỉ bày lầm lỗi và khiển trách mình những chỗ bất toàn, hãy nên kết thân cùng họ, xem như bậc trí thức chỉ cho kho tàng bảo vật. Kết thân với người trí được lành mà không dữ.
76. Nếu thấy bậc hiền trí,
chỉ lỗi và khiển trách,
như chỉ chỗ chôn vàng;
hãy thân cận người trí!
Thân cận người như vậy,
chỉ tốt hơn, không xấu.
77. Những người khéo khuyên răn dạy dỗ, can ngăn tội lỗi kẻ khác, đuợc người lành kính yêu bao nhiêu thì bị người dữ ghét bỏ bấy nhiêu.
77. Những người hay khuyên dạy,
ngăn người khác làm ác,
được người hiền kính yêu,
bị người ác không thích.
78. Chớ nên kết bạn với người ác, chớ nên kết bạn với người kém hèn, hãy nên kết bạn với người lành, với người chí khí cao thượng.
78. Chớ thân với bạn ác,
chớ thân kẻ tiểu nhân.
Hãy thân người bạn lành,
hãy thân bậc thượng nhân.
79. Được uống nước Chánh pháp thì tâm thanh tịnh an lạc, nên người trí thường vui mừng nghe thánh nhơn thuyết pháp.
79. Pháp hỷ đem an lạc,
với tâm tư thuần tịnh;
người trí thường hoan hỷ,
với pháp bậc thánh thuyết.
80. Người tưới nước lo dẫn nước, thợ làm cung tên lo uốn cung tên, thợ mộc lo nảy mực đo cây, còn người trí thì lo tự điều phục lấy mình.
80. Người trị thủy dẫn nước,
kẻ làm tên nắn tên;
người thợ mộc uốn gỗ,
bậc trí nhiếp tự thân.
81. Như ngọn núi kiên cố, chẳng bao giờ bị gió lay, những lời phỉ báng hoặc tán dương chẳng bao giờ lay động được người đại trí.
81. Như đá tảng kiên cố,
không gió nào lay động.
Cũng vậy, giữa khen chê,
người trí không dao động.
82. Như hồ nước sâu, yên lặng trong sạch, những người có trí sau khi nghe Pháp, tâm họ cũng thanh tịnh và yên lặng.
82. Như hồ nước sâu thẳm,
trong sáng, không khuấy đục.
Cũng vậy, nghe Chánh pháp,
người trí hưởng tịnh lạc.
83. Người lành thường xa lìa mà không bàn đến những điều tham dục. Kẻ trí không còn niệm mừng lo, nên chẳng bị lay động vì khổ, lạc.
83. Người hiền bỏ tất cả,
người lành không bàn dục.
Dầu cảm thọ lạc khổ,
bậc trí không vui buồn.
84. Không vì mình cũng không vì người để làm chuyện ác, không vì cầu con trai, giàu có hay mưu việc thiên hạ để làm việc ác, không vì cầu phồn vinh cho mình bằng những phương tiện bất chánh. Người này thật là người giới hạnh, trí tuệ và chánh pháp.
84. Không vì mình, vì người,
không cầu được con cái,
không tài sản quốc độ,
không cầu mình thành tựu,
với việc làm phi pháp.
Vị ấy thật trì giới,
có trí tuệ, đúng pháp.
85. Trong đám nhân quần, một ít người đạt đến Bờ kia, còn bao nhiêu người khác thì đang quanh quẩn tại bờ này.
85. Ít người giữa nhân loại,
đến được Bờ bên kia
Còn số người còn lại,
xuôi ngược chạy bờ này.
86. Những người hay thuyết pháp, theo Chánh pháp tu hành, thì được đạt tới bờ kia, thoát khỏi cảnh giới tà ma khó thoát.
86. Những ai hành trì pháp,
theo chánh pháp khéo dạy,
sẽ đến Bờ bên kia,
vượt ma lực khó thoát.
87. Người trí hãy mau từ bỏ hắc pháp, tu tập bạch pháp, xa gia đình nhỏ hẹp, xuất gia sống độc thân theo phép tắc Sa-môn.
87. Kẻ trí bỏ pháp đen,
tu tập theo pháp trắng.
Bỏ nhà, sống không nhà,
sống viễn ly khó lạc.
88. Người trí cần gột sạch cấu uế trong tâm, cầu cái vui Chánh pháp, xa lìa ngũ dục, chẳng còn vướng mắc chi.
88. Hãy cầu vui niết-bàn,
bỏ dục, không sở hữu.
Kẻ trí tự rửa sạch,
cấu uế từ nội tâm.
89. Người nào chánh tâm tu tập các pháp giác chi xa lìa tánh cố chấp, rời bỏ tâm nhiễm ái, diệt hết mọi phiền não để trở nên sáng suốt, thì sẽ chứng Niết-bàn ngay trong đời hiện tại.
89. Những ai với chánh tâm,
khéo tu tập giác chi,
từ bỏ mọi ái nhiễm,
hoan hỷ không chấp thủ.
Không lậu hoặc, sáng chói,
sống tịch tịnh ở đời.
Mời quý bạn đọc trọn bộ kinh Pháp Cú tại: Kinh Pháp Cú – 423 lời vàng Phật dạy trọn bộ – Thích Minh Châu