Đức-Phật Gotama thuyết dạy ovādapāṭimokkha bằng ba câu kệ này vào ngày rằm tháng giêng, là ngày đại hội chư Thánh-Tăng lần đầu tiên…
“Sabbadānaṃ dhammadānaṃ jināti.”
Pháp-thí là cao thượng hơn các loại thí.
NamoTassa Bhagavato Arahato Sammāsambuddhassa.
Con đem hết lòng thành kính đảnh lễ Đức-Thế-Tôn ấy, Đức A-ra-hán, Đức-Phật Chánh-Đẳng-Giác.
Paṇāmagāthā
Tilokekagaruṃ Buddhaṃ,
pāyāsibhayahiṃsakaṃ.
Āyunopariyosānaṃ,
gacchāmi saraṇaṃ ahaṃ.
Ādimajjhantakalyāṇam,
Buddhassa dhammamosadhaṃ.
Nibbānapariyosānaṃ,
gacchāmi saraṇaṃ ahaṃ.
Tassa sāvakasaṃghañca,
puññakkhettaṃ anuttaraṃ.
Arahattapriyosānaṃ,
gacchāmi saraṇaṃ ahaṃ.
Buddhaṃ Dhammañca Saṃghañca,
abhivandiya sādaraṃ.
Bhikkhupātimokkhuddeso,
Ayaṃ gantho mayā kato.
Kệ Đảnh Lễ Tam-Bảo
Đức-Thế-Tôn cao thượng nhất tam-giới,
Dắt dẫn chúng-sinh thoát khỏi tai họa,
Nguyện suốt đời con xin quy-y-Phật,
Mong chứng ngộ chân-lý tứ Thánh-đế.
Pháp của Ngài như linh dược nhiệm mầu,
Hoàn hảo ở phần đầu giữa và cuối,
Nguyện suốt đời con xin quy-y-Pháp,
Mong được chứng ngộ Niết-bàn thoát khổ.
Tăng bậc Thánh Thanh-văn đệ-tử-Phật,
Là phước điền cao thượng của chúng-sinh,
Nguyện suốt đời con xin quy-y-Tăng,
Mong được chứng đắc Thánh A-ra-hán.
Đức-Phật Đức-Pháp Đức-Tăng cao thượng,
Con hết lòng thành kính lạy Tam-bảo,
Rồi gom nhặt biên soạn tập sách nhỏ,
Bhikkhupātimokkha Tóm Tắt.
Lời Nói Đầu
Pātimokkha có 2 loại:
– Ovādapātimokkha: Lời giáo huấn của Đức-Phật.
– Āṇāpātimokkha: Đức-Phật chế-định ra các điều-giới, rồi ban hành đến chư tỳ-khưu giữ gìn.
1- Ovādapātimokkha là lời giáo huấn của Đức-Phật, có 3 câu kệ như sau:
“Khantī paramaṃ tapo titikkhā,
Nibbānaṃ paramaṃ vadanti Buddhā.
Na hi pabbajito parūpaghātī,
Na samaṇo hoti paraṃ viheṭhayanto.
Sabbapāpassa akaraṇaṃ,
kusalassa upasampadā.
Sacittapariyodapanaṃ,
etaṃ Buddhānasāsanaṃ.
Anupavādo anupaghāto,
patimokkhe ca saṃvaro.
Mattaññutā ca bhattasmiṃ.
pantañca sayanāsanaṃ,
Adhicitte ca āyogo,
etaṃ Buddhānasāsanaṃ.” (1)
(Nhẫn-nại là đức-hạnh cao thượng,
chư Phật dạy Niết-bàn là cao thượng.
Bậc xuất gia không sát hại chúng-sinh.
Bậc sa-môn không làm khổ chúng-sinh.
Không tạo mọi ác-nghiệp,
hoàn thành 4 loại thiện-nghiệp.
Tâm trong sạch thanh-tịnh,
đó là lời giáo huấn của chư Phật.
Không vu oan người khác,
không làm hại chúng-sinh.
Biết tri túc vật thực, nằm ngồi nơi thanh vắng.
Tinh-tấn trong pháp-hành nhập định,
đó là lời giáo huấn của chư Phật).
Đức-Phật Gotama thuyết dạy ovādapāṭimokkha bằng ba câu kệ này vào ngày rằm tháng giêng, là ngày đại hội chư Thánh-Tăng lần đầu tiên gồm có 1.250 bậc Thánh A-ra-hán, tại ngôi chùa Veḷuvana, gần kinh-thành Rājagaha.
Trong thời-kỳ ấy, chư bậc Thánh-Tăng và chư bậc phàm-Tăng đều là những bậc có thân, khẩu trong sạch thanh-tịnh hoàn toàn, chưa hề có lỗi nào bị người đời chê trách (Đức-Phật chưa chế- định ra điều-giới nào ban hành đến chư tỳ-khưu).
Cho nên, từ hạ thứ nhất cho đến hạ thứ 20, đến ngày Saṃgha uposatha chư tỳ-khưu-Tăng tụ hội tại Sīmā, Đức-Phật chỉ thuyết dạy ovādapāti- mokkha bằng 3 câu kệ ấy đến chư tỳ-khưu-Tăng mà thôi.
2- Āṇāpātimokkha: Đức-Phật chế-định ra các điều-giới, rồi ban hành đến chư tỳ-khưu cần phải giữ gìn các điều-giới ấy cho được trong sạch.
Đến hạ thứ 20, giáo-pháp của Đức-Phật càng ngày càng phát triển, được truyền bá khắp mọi nơi, có nhiều người nam đến xin xuất gia trở thành tỳ-khưu, và nhiều người nữ cũng xin xuất gia trở thành tỳ-khưu-ni càng ngày càng đông. Có số vị tỳ-khưu phàm-nhân, vị tỳ-khưu-ni phàm-nhân có tâm dể duôi, thân, khẩu bất-thiện, tạo ác-nghiệp, bị người đời chê trách. Vì vậy, Đức-Phật chế- định ra các điều-giới, rồi cho ban hành đến chư tỳ-khưu, chư tỳ-khưu-ni cần phải giữ gìn các điều- giới cho được trong sạch, gọi là āṇāpātimokkha.
Mời quý bạn đọc Patimokkhuddesa – Tỳ Khưu Hộ Pháp tại file PDF dưới đây.