Ngũ nghịch là tội: giết cha, mẹ, A-la-hán, làm thân Phật chảy máu và chia rẽ Tăng-già. Thập ác là 10 tội: sát sinh, trộm cắp, tà dâm, vọng ngữ, ỷ ngữ, ác khẩu, lưỡng thiệt, tham, sân, si.
1. Ngũ nghịch là tội gì?
Theo lời Phật dạy có năm cực trọng tội – ngũ nghịch tội mà khi con người phạm vào sẽ bị đọa vào địa ngục Ngũ vô gián. Đó là những tội gì: giết cha, giết mẹ, giết một vị A-la-hán, làm thân Phật chảy máu và chia rẽ Tăng-già.
Ngũ nghịch thứ nhất: Sát phụ tức là giết cha
“Công cha như núi thái sơn…” là câu ca dao chỉ về công ơn sinh thành, dưỡng dục của cha. Có cha mới có ta, để nuôi lớn thân ta cha là người cùng mẹ gánh vác trọng trách với bao khó nhọc, cực khổ. Tình cha đối với con cái được ví như núi cao chẳng thể đong đếm. Thế nên sát phụ là một trong ngũ nghịch tội, nếu ai phạm phải sẽ mang tội phản nghịch bị sa đọa.
Ngũ nghịch thứ hai: Sát mẫu tức giết mẹ
“Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra…”- Tình mẹ là thứ tình cảm thiêng liêng, cao quý. Người mẹ không chỉ mang nặng, đẻ đau mà còn hy sinh tuổi xuân để chăm sóc, dạy dỗ ta nên người.
Khi ta còn nhỏ mẹ luôn khổ cực la toan, săn sóc bú mớm nuôi dưỡng cho đến ngày trưởng thành, mẹ làm lụng vất vả cũng vì đàn con, do quá lao lực nên đã già trước tuổi, thân gầy còm ốm yếu, tóc xanh thủa nào nay đã điểm màu sương gió.
Thế nên nói đến mẹ, là nói đền tình thương con thiêng liêng cao cả, bao la như biển cả đại dương, nếu kẻ nào không cảm nhận tình cảm sâu nặng này lại nhẫn tâm giết mẹ thì muôn kiếp chịu cực hình ở địa ngục.
Ngũ nghịch thứ ba: Sát A La Hán tức giết bậc đắc quả A La Hán
Bậc A La Hán là bậc Thánh đã chứng đắc quả vị giải thoát, mọi phiền não hoặc nghiệp đều xa lìa, có đủ lòng từ bi và trí huệ lớn, dẫn dắt chúng sanh tu hành thoát luân hồi khổ. Đây là bậc đại ân nhân của muôn loài nếu kẻ nào ngu si giết hại bậc Thánh này thì sẽ bị đọa vào ác đạo.
Ngũ nghịch thứ tư: Xuất Phật thân huyết tức là làm thân Phật chảy máu
Ngày nay Phật không còn tại thế, nếu ai có ác tâm phá hủy Chùa chiền đập phá Thánh tượng của Phật và chư Bồ Tát thì đồng với tội làm thân Phật ra máu. Sau khi chết bị đọa Địa ngục nhanh như tên bắn.
Ngũ nghịch thứ năm: Phá hòa hợp tăng tức chia rẽ Tăng-già
Tăng có hòa hợp tu hành nghiêm trì giới cấm, thì Đạo Phật mới hưng thịnh, chánh pháp của Như Lai mới được lưu truyền qua nhiều thế hệ, khiến ngọn đèn Đạo pháp sáng tỏ mãi qua bao thế kỷ. Chúng sanh nhờ ơn đức đó nương theo chánh pháp hành trì để giải thoát.
Nếu ai ác tâm dùng mọi thủ đoạn, thống khổ Tăng chúng, gây chia ly oán thù với nhau khiến đạo pháp suy đồi thì khi thác sẽ rơi vào Địa ngục vô gián chịu nhiều hình phạt đớn đau.
2. Thập ác là tội gì?
Thập thiện nghiệp cũng gọi Thập thiện nghiệp đạo, Thập thiện đạo, Thập thiện căn bản nghiệp đạo, Thập bạch nghiệp đạo, là hành vi thiện do 3 nghiệp thân, khẩu, ý tạo ra.
Trái lại, 10 hành vi ác do thân, khẩu, ý gây ra gọi là Thập ác, Thập ác nghiệp. Thập ác nghiệp cũng gọi Thập bất thiện nghiệp đạo, Thập ác nghiệp đạo, Thập bất thiện căn bản nghiệp đạo, Thập hắc nghiệp đạo. Đó là: Giết hại, trộm cướp, tà dâm, nói dối, hai lưỡi (tức nói lời li gián), ác khẩu (tức nói những lời độc ác, nguyền rủa…), nói thêu dệt, tham dục, sân khuể và tà kiến. Không làm 10 điều ác này thì tức là làm 10 việc thiện.
Theo thứ tự này thì 3 nghiệp đạo đầu thuộc về thân nghiệp, gọi là Thân tam, 4 nghiệp đạo kế thuộc về Khẩu nghiệp, gọi là Khẩu tứ và 3 nghiệp đạo cuối thuộc về ý nghiệp, gọi là Ý tam.
Quá trình tạo nghiệp được chia làm 3 giai đoạn là gia hành, căn bản và hậu khởi; 10 nghiệp đạo này thuộc về căn bản, cho nên được lập làm Căn bản nghiệp đạo.
Kinh A hàm cho rằng làm 10 việc thiện sẽ được sinh vào cõi người, cõi trời, còn làm 10 việc ác thì sẽ phải đọa vào 3 đường ác là địa ngục, ngã quỉ và súc sinh.
Các bộ phái như Thuyết nhất thiết hữu bộ… chia quả báo thập thiện, thập ác thành 3 loại là Dị thục quả, Đẳng lưu quả và Tăng thượng quả để giải thích. Nhân của việc làm 10 điều ác mà đọa vào 3 đường ác thành quả Dị thục, nhân của nghiệp giết hại phải chịu nhiều bệnh và chết non thành quả Đẳng lưu; nhân của nghiệp sát sinh bị mưa đá, bụi nhơ làm hại thành quả Tăng thượng.
Ngoài ra, Thập ác khởi lên từ Gia hành (hành vi dự bị) của bất cứ một bất thiện căn nào trong 3 bất thiện căn tham, sân, si thì ngay lúc hiển hiện liền thành nghiệp đạo. Tức nương vào một bất thiện căn đặc định hoặc bất cứ một bất thiện căn nào trong 3 bất thiện căn mà khởi.
Trong 10 việc ác thì sát sinh và tà kiến là nặng nhất. Cứ theo kinh Hoa Nghiêm quyển 35 (bản dịch mới) thì người làm 10 nghiệp thiện, tùy theo mức độ mạnh yếu của thiện mà người ấy được sinh làm người, làm trời, chứng quả Tam thừa, quả Phật; còn người làm ác thì tùy theo mức độ của điều ác mà đọa vào 3 đường ác, tức tính ác mạnh thì rơi vào địa ngục, vừa thì làm súc sinh, yếu thì làm ngã quỉ; hoặc được sinh làm người cũng bị chết yểu, nhiều bệnh và các bất hạnh khác.
3. Quả báo của 10 ác nghiệp
Kinh Trì Địa viết: “Tội sát sinh có thể khiến chúng sinh sa vào ba nẻo ác. Nếu sinh trong loài người thì bị hai loại quả báo: một là chết yểu, hai là lâm bệnh, như vậy mười điều ác thảy đều đủ cả thì phải chịu năm loại quả báo.
Vì sao sát sinh phải chịu nỗi khổ ở địa ngục? Bởi lẽ sát sinh, làm khổ chúng sinh cho nên khi thân hoại, mệnh hết, mọi nỗi khổ ở địa ngục đều đến giày vò mình.
Vì sao sát sinh lại làm súc sinh? Bởi vì sát sinh chẳng có lòng thương xót, làm trái với luân lý con người cho nên bị tội ở địa ngục xong, phải thụ báo làm thân súc vật.
Vì sao sát sinh lại thành ngã quỷ? Bởi vì sát sinh ắt do lòng keo bẩn, tham lam, hám vị ngon, nên lại thành ngã quỷ.
Vì sao sát sinh nếu có được sinh làm người thì cũng đoản mệnh? Bởi vì kẻ sát sinh tàn hại sinh mệnh các vật nên bị đoản thọ.
Vì sao sát sinh lại bị thêm quả báo là lâm bệnh? Vì sát sinh trái đạo, nhiều mối lo đua nhau nhau kéo đến, cho nên bị lâm bệnh. Nên biết rằng sát sinh có những nỗi khổ như vật, thế thì giết người khác tức là tự giết mình. Lẽ nào bậc trí giả lại tự giết mình?
Tội trộm cắp cũng làm cho chúng sinh đọa ba ác đạo. Nếu sinh trong loài người thời mắc hai quả báo: Nghèo cùng và tài sản chung không được tự do dùng.
Tội tà dâm cũng làm cho chúng sinh đọa ba ác đạo. Nếu sinh trong loài người thời mắc hai quả báo: Vợ không trinh lương và quyến thuộc không được tùy ý.
Tội vọng ngữ cũng làm cho chúng sinh đọa ba ác đạo. Nếu sinh trong loài người thời mắc hai quả báo: Bị phỉ báng và bị khi dối.
Tội lưỡng thiệt cũng làm cho chúng sinh đọa ba ác đạo. Nếu sinh trong loài người thời mắc hai quả báo: Quyến thuộc trái lìa và thân tộc tệ ác.
Tội ác khẩu cũng làm cho chúng sinh đọa ba ác đạo. Nếu sinh trong loài người thời mắc hai quả báo: Thường nghe tiếng ác và lời nói nhiều tranh cãi.
Tội ỷ ngữ cũng làm cho chúng sinh đọa ba ác đạo. Nếu sinh trong loài người thời mắc hai quả báo: Lời nói người không lãnh thọ và lời không rõ ràng.
Tội tham dục cũng làm cho chúng sinh đọa ba ác đạo. Nếu sinh trong loài người thời mắc hai quả báo: Lòng không biết đủ và quá tham muốn không nhàm.
Tội sân hận cũng làm cho chúng sinh đọa ba ác đạo. Nếu sinh trong loài người thời mắc hai quả báo: Thường bị người khác tìm chỗ hay dở và luôn bị người khác não hại.
Tội tà kiến cũng làm cho chúng sinh đọa ba ác đạo. Nếu sinh trong loài người thời mắc hai quả báo: sinh nhà tà kiến và tâm dua vạy.
(Trích Kinh Hoa Nghiêm, Phẩm Thập Địa thứ Hai mươi sáu – Việt Dịch: HT Thích Trí Tịnh)
Tâm Hướng Phật/TH!