Kinh Pháp Cú là những lời dạy của đức Phật Thích Ca Mâu Ni khi còn tại thế. Dưới đây là nội dung Kinh Pháp Cú phẩm Phật Đà.
Kinh Pháp Cú là một tập hợp những câu dạy ngắn gọn nhưng đầy ý nghĩa của Đức Phật Thích Ca trong ba trăm trường hợp giáo hóa khác nhau. Những câu trong Kinh này do chính Đức Phật khi còn tại thế nói ra trong suốt 45 năm thuyết pháp của Ngài.
Dhammapada là một trong 15 quyển kinh thuộc Tiểu Bộ Kinh trong Kinh Tạng Pali. Ðây là một quyển kinh Phật giáo rất phổ thông và đã được dịch ra nhiều thứ tiếng quan trọng trên thế giới. Nhiều tác giả coi bộ kinh này như là Thánh Thư của Đạo Phật.
Các câu này về sau được các vị đại đệ tử của Đức Phật sắp xếp thành 423 bài “kệ”, chia ra làm 26 “phẩm” và tụng đọc trong Ðại Hội Kết Tập Kinh Ðiển lần đầu tiên sau khi Đức Phật nhập diệt.
“Pháp” có nghĩa là đạo lý, chân lý, giáo lý. “Cú” là lời nói, câu kệ. “Pháp Cú” là những câu nói về chánh pháp, những lời dạy của đức Phật nên Kinh Pháp Cú còn được gọi là “Kinh Lời Vàng” hoặc “Lời Phật Dạy“.
Kinh Pháp Cú tóm thâu tinh hoa giáo lý của Đức Phật. Ðọc những bài kệ trong kinh này người đọc cảm thấy như chính mình được trực tiếp nghe lời Phật dạy từ hơn 2500 năm trước vọng lại. Mỗi bài kệ có thể xem là chứa đựng một cách súc tích và trung thành nhất những lời dạy, những giáo lý căn bản nguyên thủy của đức Phật.
Dưới đây là nội dung Kinh Pháp Cú phẩm Phật Đà:
179. Chẳng ai hơn nổi người đã thắng phục dục tình. Người đã thắng phục dục tình không còn bị thất bại trở lại, huống Phật trí mênh mông không dấu tích, các ngươi lấy gì mà hòng cám dỗ được?
179. Vị chiến thắng không bại,
vị bước đi trên đời,
không dấu tích chiến thắng;
Phật giới rộng mênh mông,
ai dùng chân theo dõi
bậc không để dấu tích?
180. Người dứt hết trói buộc, ái dục còn khó cám dỗ được họ, huống Phật trí mênh mông không dấu tích, các ngươi lấy gì mà hòng cám dỗ được?
180. Ai giải tỏa lưới tham,
ái phược hết dắt dẫn,
Phật giới rộng mênh mông,
ai dùng chân theo dõi,
bậc không để dấu tích?
181. Người tu trì thiền định, ưa xuất gia, ở chỗ thanh vắng. Người có chánh niệm chánh giác, bao giờ cũng được sự ái kính của trời, người.
181. Người trí chuyên thiền định,
thích an tịnh viễn ly.
Chư thiên đều ái kính,
bậc chánh giác, chánh niệm.
182. Được sanh làm người là khó, được sống trọn đời còn khó hơn, được nghe Chánh pháp là khó, được gặp Phật ra đời còn khó hơn.
182. Khó thay, được làm người,
khó thay, được sống còn,
khó thay, nghe diệu pháp,
khó thay, Phật ra đời!
183. Chớ làm điều ác, gắng làm việc lành, giữ tâm ý trong sạch. Ấy, lời chư Phật dạy.
183. Không làm mọi điều ác,
thành tựu các hạnh lành.
Tâm ý giữ trong sạch,
chính lời chư Phật dạy.
184. Chư Phật thường dạy Niết-bàn là quả vị tối thượng. Nhẫn nhục là khổ hạnh tối cao. Xuất gia mà não hại người khác, không gọi là Sa-môn.
184. Chư Phật thường giảng dạy;
nhẫn, khổ hạnh tối thượng,
niết-bàn, quả tối thượng;
xuất gia không phá người;
sa-môn không hại người.
185. Chớ nên phỉ báng, đừng làm não hại, giữ giới luật tinh nghiêm, uống ăn có chừng mực, riêng ở chỗ tịch tịnh, siêng tu tập thiền định. Ấy lời chư Phật dạy.
185. Không phỉ báng, phá hoại,
hộ trì giới căn bản,
ăn uống có tiết độ,
sàng tọa chỗ nhàn tịnh,
chuyên chú tăng thượng tâm,
chính lời chư Phật dạy.
186-187. Giả sử mưa xuống bạc vàng cũng chẳng làm thỏa mãn lòng tham dục. Người trí đã biết rõ ái dục vui ít khổ nhiều. Thế nên, dù sự dục lạc ở cõi trời, ngươi cũng chớ sanh tâm mong cầu. Đệ tử đấng Chánh giác chỉ mong cầu diệt trừ ái dục mà thôi.
186. Dầu mưa bằng tiền vàng,
các dục khó thỏa mãn.
Dục đắng nhiều ngọt ít,
biết vậy là bậc trí.
187. Đệ tử bậc Chánh giác,
không tìm cầu dục lạc.
Dầu là dục chư thiên,
chỉ ưa thích ái diệt.
188-192. Vì sợ hãi bất an mà đến quy y thần núi, quy y rừng cây, quy y miếu thờ thọ thần, nhưng đó chẳng phải là chỗ nương dựa yên ổn, không là chỗ quy y tối thượng. Ai quy y như thế khổ não vẫn còn nguyên. Trái lại, quy y Phật, Pháp, Tăng, phát trí tuệ chơn chánh, hiểu thấu Bốn lẽ mầu: Biết khổ, biết khổ nhân, biết khổ diệt, và biết Tám chi Thánh đạo diệt trừ hết khổ não. Đó là chỗ quy y an ổn, là chỗ quy y tối thượng. Ai quy y được như vậy, giải thoát hết khổ đau.
188. Loài người sợ hoảng hốt,
tìm nhiều chỗ quy y,
hoặc rừng rậm, núi non,
hoặc vườn cây, đền tháp.
189. Quy y ấy không ổn,
không quy y tối thượng.
Quy y các chỗ ấy,
không thoát mọi khổ đau?
190. Ai quy y đức Phật,
chánh pháp và chư tăng,
ai dùng chánh tri kiến,
thấy được Bốn thánh đế.
191. Thấy khổ và khổ tập,
thấy sự khổ vượt qua,
thấy Đường thánh tám ngành,
đưa đến khổ não tận.
192. Thật quy y an ổn,
thật quy y tối thượng.
Có quy y như vậy,
mới thoát mọi khổ đau.
193. Rất khó gặp được bậc thánh nhơn, vì chẳng phải thường có. Phàm ở đâu có người trí ra đời thì ở đó gia tộc được an lành.
193. Khó gặp bậc thánh nhơn,
không phải đâu cũng có.
Chỗ nào bậc trí sanh,
gia đình tất an lạc.
194. Hạnh phúc thay đức Phật ra đời, hạnh phúc thay diễn nói Chánh pháp; hạnh phúc thay Tăng-già hòa hợp; hạnh phúc thay dõng tiến đồng tu.
194. Vui thay, Phật ra đời!
Vui thay, Pháp được giảng!
Vui thay, Tăng hòa hợp!
Hòa hợp tu, vui thay!
195-196. Cúng dường những vị đáng cúng dường là Phật hay đệ tử của Ngài – những vị thoát ly hư vọng, vượt khỏi mọi lo âu – công đức của người cúng dường bậc tịch tịnh vô úy như vậy không thể kể lường.
195. Cúng dường bậc đáng cúng,
chư Phật hoặc đệ tử,
các bậc vượt hý luận,
đoạn diệt mọi sầu bi.
196. Cúng dường bậc như vậy,
tịch tịnh, không sợ hãi,
các công đức như vậy,
không ai ước lường được.
Mời quý bạn đọc trọn bộ kinh Pháp Cú tại: Kinh Pháp Cú – 423 lời vàng Phật dạy trọn bộ – Thích Minh Châu!