Niệm Phật không thể vãng sanh, nguyên nhân do đâu? Nguyên nhân do bạn không buông xả. Ở trong tâm vẫn còn những việc lo lắng buồn rầu, ngoại duyên vẫn bị đủ thứ cám dỗ.
Thế nào gọi là khó dễ? Bậc tiên Nho nói là: “Khắc chế những điều sai trái của chính mình, phải thực hiện từ chỗ khó khắc chế”. Đây là giáo dục của nhà Nho. Công phu mà nhà Nho nói cùng với tu hành mà nhà Phật nói là cùng một ý nghĩa. Tu hành, hành là hành vi, hành vi sai lầm, cách nhìn sai lầm đối với vũ trụ nhân sanh, cách nghĩ sai lầm, cách nói, cách làm sai lầm, đem tất cả sửa đổi lại thì gọi là tu hành. Thế nào gọi là sai lầm? Cái gì gọi là chính đáng? Chính đáng là thiện, sai lầm là ác, đoạn ác tu thiện phải hạ công phu từ chỗ này. Tập khí ác, thói xấu ác của chúng ta quá nhiều, sửa đổi như thế nào? Cổ Thánh tiên Hiền dạy phải bắt tay từ chỗ khó khắc phục nhất. Chỗ khó khắc phục nhất mà bạn có thể khắc phục được thì những cái khác sẽ dễ dàng. Nhà Nho, nhà Phật đều nắm vững nguyên tắc này.
Tập khí, phiền não của mỗi người không giống nhau, tự mình phải biết, tự mình phải thường xuyên kiểm điểm, phải thường xuyên phản tỉnh. Cái nào là tật xấu nghiêm trọng nhất, ta phải bắt tay làm trước từ chỗ này. Tật xấu là tham tài thì ta trước tiên bắt tay từ bố thí tài. Tật xấu là tham sắc, ta từ lìa xa sắc mà bắt đầu. Tóm lại phải biết tật xấu của mình ở chỗ nào. Biết được tật xấu của mình thì người này đã giác ngộ rồi. Đem tật xấu sửa đổi lại, đó là công phu chân thật, công phu thực tiễn, đây là chân tu.
Việc tu hành, các vị nhất thiết không được hiểu sai, mỗi ngày đọc mấy quyển kinh, niệm mấy câu Phật hiệu, đó gọi là tu hành sao? Đó chỉ là hình thức, không phải thực chất, phải nên ở trên thực chất mà hạ công phu. Hình thức là làm cho người chưa học Phật, người chưa biết tu hành, làm hình mẫu cho họ xem, là thuộc về độ tha. Công phu thực chất mới là tự lợi chân thật. Không có tự lợi thực chất mà bạn đi làm hình mẫu cho người ta xem, người ta vừa nhìn thì đã nhìn thấu; thấy rõ là giả, không phải thật, không đáng một xu. Cái giả dạng này chỉ có thể lừa kẻ ngốc của thế gian. Thế gian này, người thật sự có hiểu biết, có nhãn quan, có đức hạnh bạn làm sao có thể lừa được họ? Người ta thấy được rất rõ ràng, rất minh bạch, chỉ là không nói bạn mà thôi. Vì sao không nói bạn? Có nói cũng vô dụng, nói chỉ tạo khẩu nghiệp, nói bạn thì bạn cũng không chịu nghe, bạn cũng không chịu sửa, vậy nói bạn để làm gì? Bạn thật sự có thể tiếp nhận, có thể hối cải, thì những người này sẽ giúp đỡ bạn, sẽ nói cho bạn biết.
Không biết hối cải thì Phật Bồ-tát nhìn thấy bạn cũng không nói một câu nào, không muốn kết oán thù với bạn. Ở đây cũng nêu ra một số câu chuyện rất đáng để chúng ta phản tỉnh. Có thể sửa đổi là bước công phu đầu tiên của đoạn ác tu thiện, tiến thêm một bước nữa là phải có thể nhẫn thì công phu của bạn mới có thể gìn giữ không bị mất đi. Cho nên trong Lục Độ của Bồ-tát, Bố Thí có thể tu phước, Nhẫn Nhục có thể tích đức. Tu phước mà không thể nhẫn được thì tuy có phước đức mà không có công đức.
Mọi người chúng ta đều biết phước đức không thể giải quyết vấn đề. Sanh tử là việc lớn, đường luân hồi hiểm trở. Bạn không có công đức chân thật thì biết làm thế nào đây? Nhất là đời sống hiện nay rất loạn. Ở mọi lúc, mọi nơi, không biết là vào lúc nào sẽ gặp phải tai họa khiến chúng ta có thể mất đi mạng sống. Sau khi mất mạng rồi thì sẽ đi về đâu? Đây là vấn đề lớn. Con người có sanh nhất định sẽ có tử, chúng ta không nên kiêng kỵ, không nên sợ cái chết, phải dùng trí huệ cao độ đối diện với hiện thực, tự cầu đa phước. Người chân thật thấu hiểu Phật pháp, trong Phật pháp không có sanh tử, trong Phật pháp gọi là chuyển biến, đây mới là chân tướng sự thật.
Sanh tử là một sự chuyển biến, dùng cách nói của nhà khoa học hiện nay để nói, đó là sự chuyển biến của không gian và thời gian khác nhau. Từ cõi người chuyển đến cõi trời, thời gian không gian khác nhau. Chúng ta sống ở không gian ba chiều, thiên nhân cõi trời sống ở không gian bốn chiều, không gian năm chiều, tầng không gian càng cao thì càng thay đổi. Không gian của ba đường ác thì càng khổ hơn so với nhân gian chúng ta. Nhà Phật không chỉ nói lục đạo, mà còn nói mười pháp giới. Được thân người, được nghe Phật pháp, cái duyên này không dễ gì gặp được, phải biết quý trọng cái duyên này.
Cố gắng sức làm một cuộc chuyển biến tốt. Sự chuyển biến thù thắng nhất, Phật ở trong kinh luận đã nói với chúng ta rất tường tận, đệ nhất thù thắng không gì bằng niệm Phật, là niệm Phật vãng sanh bất thoái làm Phật. Đây là sự chuyển biến thù thắng không gì sánh được, chúng ta phải hiểu rõ. Không những là buông xả triệt để thế duyên mà Phật pháp cũng phải buông xả. Tám vạn bốn ngàn pháp môn, vô lượng pháp môn thảy đều buông xả, dùng tâm chân thành thanh tịnh không gì sánh bằng, tín nguyện niệm Phật, thì chúng ta đời này mới chắc chắn thành tựu.
Niệm Phật không thể vãng sanh, nguyên nhân do đâu? Nguyên nhân do bạn không buông xả. Ở trong tâm vẫn còn những việc lo lắng buồn rầu, ngoại duyên vẫn bị đủ thứ cám dỗ. Trong ngoài đều không thanh tịnh, niệm Phật như vậy không thể vãng sanh. Cho nên người tu đạo sống càng đơn giản càng tốt. Hôm kia cư sĩ Lý nói với tôi, chúng ta thuê được tầng hai của từ đường họ Đỗ ở đối diện rồi, chuẩn bị tổ chức lớp bồi dưỡng khóa thứ năm. Hội trường ở đây thì quá nhỏ, đã thuê một chỗ khác, chúng ta cần phải bố trí lại một chút. Chuẩn bị đồ đạc, hội trưởng Lý dặn dò lại, tất cả phải đơn giản, tủ quần áo, giá sách của mỗi đồng tu càng đơn giản càng tốt, đồ đạc càng ít càng tốt, vậy thì đúng. Vào thời xưa, người tu hành tuy chưa thể làm được ba y một bát, nhưng cũng không đến nỗi quá nhiều. Tôi lúc còn trẻ đã phải đi xa, rời khỏi nhà. Vào thời đó đến trường đi học, ở lại trong trường, vỏn vẹn chỉ một cái chăn, một tay nải, ở trong tay nải là mấy bộ quần áo để thay đổi, mấy quyển sách để học. Cái chăn của tôi, tôi còn nhớ rất rõ ràng, nặng 1,5 kg. Mẹ tôi chuẩn bị cho tôi một cái chăn, cái chăn đó nặng khoảng 1,5 kg, dùng tấm thảm màu xám, tấm thảm thì lót ở phía dưới. Lúc đó tự mình còn mang theo một cái mùng, vô cùng đơn giản, đâu có phiền phức như hiện nay. Chúng tôi sống chung với nhau, mọi nhu cầu về tư liệu tham khảo đã có phòng thư viện rồi. Ở trong thư viện, tất cả tư liệu cung cấp cho mọi người sử dụng, không cần phải tự trang bị. Đồ đạc mà mỗi thứ đều tự trang bị, bạn nói xem việc này có mệt người hay không? Tăng thêm gánh nặng cho thân tâm, làm trở ngại sự thanh tịnh bình đẳng giác của tâm địa.
Cái mà chúng ta mong cầu là thanh tịnh, bình đẳng, giác. Nhưng trong đời sống thực tế, chúng ta đã tạo ra biết bao nhiêu là chướng ngại, vậy thì sai rồi. Sáng sớm hôm nay tôi còn dặn Pháp sư Ngộ Nhẫn, tôi ở lầu năm, có không ít cư sĩ cúng dường thức ăn cho tôi. Một tủ lạnh chứa không hết đồ cúng dường, phải chứa đầy hai tủ lạnh. Tôi nói với thầy đây là tội lỗi, chúng ta không ăn hết thì hãy nhanh chóng đem xuống lầu ba để cúng dường mọi người, không nên để trong tủ lạnh. Chính mình không ăn được, mọi người cũng không ăn được, để trong tủ lạnh sẽ bị hư thối hết. Đó không phải là tạo nghiệp sao? Chúng tôi chỉ có ba người ở trên lầu năm, dùng hai cái tủ lạnh là quá đáng. Hơn nữa, chất đầy đồ ăn trong tủ lạnh. Người ta đến sẽ thấy đây không phải người tu hành rồi! Đây là đang tạo tội nghiệp, quả báo đều ở địa ngục. Cúng dường mọi người là phước báo. Chúng ta cần thức ăn thì đến lầu ba mà lấy, họ cũng được thoải mái, cũng được tự tại.
Đại đức xưa dạy chúng ta, nhiều việc không bằng ít việc, ít việc không bằng không có việc gì, điều quan trọng nhất là thân tâm thanh tịnh, tâm tịnh thì Phật độ tịnh. Vãng sanh thế giới Cực Lạc thì đây là điều kiện quan trọng. Mục đích của tín nguyện hạnh là cầu nhất tâm bất loạn, cầu tâm địa thanh tịnh. Tín nguyện hạnh mà không đạt được tâm địa thanh tịnh, không đạt đến nhất tâm bất loạn thì tín nguyện hạnh cũng như không. Chúng ta phải biết, phải hiểu rõ đạo lý này. Chân thật học Phật, thật sự muốn vãng sanh thì phải buông bỏ triệt để, tuyệt đối không lưu luyến. Mỗi niệm nghĩ cho người khác, mỗi niệm nghĩ cho chúng sanh thì mới tương ưng với tâm nguyện của Phật Bồ-tát. Mỗi niệm nghĩ vì chính mình thì sai rồi! Người tại gia thì nghĩ về gia đình, người xuất gia nghĩ đến cái đạo tràng của mình, đoàn thể của mình cũng là sai rồi.
Cho nên tu đạo mà không thể thành tựu, không biết nguyên nhân nằm ở chỗ nào. Tôi thường nói, ái dục, thị dục. Thị là ham thích; ham thích dục vọng, tham ái dục vọng, đây là căn bản phiền não. Các thứ này mà không đoạn thì bạn còn có gì để thành tựu chứ? Phải nhổ sạch tận rễ. Rễ là gì? Là ý niệm. Trong đời sống hằng ngày, cái ý niệm này không còn sanh khởi nữa thì cái rễ này đã được nhổ sạch rồi. Đây là một cửa ải rất khó khắc phục. Chúng ta từ chỗ khó khắc phục mà khắc phục được, đủ thứ tham ái, đủ thứ ham thích đều xả bỏ cho thật sạch sẽ, chúng ta mới có thể được tâm thanh tịnh. Chúng ta phải tùy thuận theo giáo huấn chân thật của Phật Bồ-tát, không nên tùy thuận theo dục tình thế gian. Tùy thuận theo thế gian thì vĩnh viễn không thể thoát khỏi luân hồi. Tùy thuận giáo huấn Thánh Hiền thì chắc chắn được sanh Tịnh Độ. Nếu bạn nhận thức không rõ ràng, không minh bạch thì bạn sẽ không biết lấy bỏ như thế nào.
Chúng ta xem hiện nay ở thế gian này, đạo tràng nhiều, người tu hành bất luận tại gia hay xuất gia đều nhiều. Mặc dù truyền thông phát triển, khoa học kỹ thuật tiện lợi, nhưng tu hành vì sao không thể thành tựu vậy? Các vị thử nghĩ xem, vẫn chính là buông không được hai loại tật xấu này, hai thứ này là gốc bệnh. Vô lượng vô biên những triệu chứng đều là từ gốc bệnh này sanh ra. Chúng ta có thể nhổ bỏ gốc bệnh thì sẽ được tự tại. Đây là nói đến khắc phục tập khí, tật xấu của mình, phải bắt tay làm từ chỗ khó nhất. Khó mà làm được thì mới đáng quý. Chỗ dễ dàng thì dễ làm rồi.
Trích trong:
THÁI THƯỢNG CẢM ỨNG THIÊN
Người giảng: Lão Pháp Sư Tịnh Không
Tập 16