Con người hiện nay, xã hội hiện nay có nhận được sự giáo dục hay không? Có thể nói là không. Quốc gia làm nhiều trường học như vậy, rốt cuộc là vì cái gì?
Trong Kinh Dịch thời cổ Trung Quốc có câu:
Tích thiện chi gia,
Tất hữu dư khánh;
Tích bất thiện chi gia,
Tất hữu dư ương.
(Nhà tích chứa điều thiện ắt có nhiều niềm vui, nhà tích chứa điều ác ắt có nhiều tai ương).
“Tất” nghĩa là “chắc chắn”, là từ ngữ rất khẳng định, cũng chính là nói nhân quả báo ứng là sự thật nhất định, người thế gian gọi là chân lý. Nếu người nào tu thiện tích đức thì người đó nhất định phát phước, phước báo sẽ tự nhiên hiện tiền. Nếu tạo tác của một người đều là bất thiện, cho dù gia đình họ có phước báo, tổ tông cha mẹ của họ có phước báo, họ sanh vào nhà phú quý, nhưng nhất định họ sẽ thân bại danh liệt. Những sự việc nhà tan người mất này không những trong lịch sử xưa ghi chép lại rất nhiều, nếu chúng ta tỉ mỉ quan sát xã hội hiện nay, bất luận ở trong nước, ngoài nước, chỉ cần để ý một chút thì bạn đều có thể nhìn thấy, chứng minh những lời cổ nhân đã nói nhất định là chuẩn xác. Đạo lý của cảm ứng chính là muốn chúng ta nhận biết nhân duyên quả báo, hiểu rõ nhân duyên quả báo, khẳng định sự thật của nhân duyên quả báo, làm thành tiêu chuẩn làm người trong đời này của chúng ta. Khi đó chúng ta sẽ tự nhiên kiềm chế được, làm chủ được sự khởi tâm động niệm, lời nói, việc làm của mình, biết hướng đến cái tốt, tránh cái xấu; biết đoạn ác tu thiện. Đây là giáo hóa của Thánh Hiền nhân. Đây gọi là giáo dục.
Con người hiện nay, xã hội hiện nay có nhận được sự giáo dục hay không? Có thể nói là không. Quốc gia làm nhiều trường học như vậy, rốt cuộc là vì cái gì? Tôi nhớ lại lúc mới xuất gia, khi đang quét rác ngoài cửa chùa Lâm Tế ở Viên Sơn, lúc đó khu vườn ngoài cửa rất lớn, có rất nhiều cây, mỗi ngày phải đi quét lá cây rụng. Tôi gặp mấy cậu sinh viên đi con đường đó lên Viên Sơn chơi, cử chỉ hành vi của họ không giống người có học. Sau khi xem thấy, tôi rất cảm thán, nên đã thốt lên một câu:“Đáng tiếc, những người này chưa được giáo dục”. Tôi nói như vậy với những huynh đệ đang quét lá cùng tôi.
Vậy mà mấy người kia nghe được, ba người họ liền quay lại hỏi tôi: “Ông nói chúng tôi chưa được giáo dục có phải không?”. Tôi nói: “Đúng vậy, không sai! Trông không giống như người đã được giáo dục”. Họ nói: “Chúng tôi là sinh viên khoa Luật năm thứ tư của trường Đại học Đài Loan, sao ông nói chúng tôi chưa được giáo dục?”. Họ lý luận với tôi như vậy.
Tôi nói: “Được! Các vị nói các vị đã được giáo dục rồi, vậy tôi hỏi các vị, chữ “giáo” giảng giải như thế nào, chữ “dục” giảng giải như thế nào và “giáo dục” giảng giải ra làm sao? Hãy nói cho tôi nghe xem”. Họ không thể nói ra được, thế là dáng vẻ kiêu căng của họ liền hạ xuống.
Đây là học trò của bốn mươi mấy năm về trước, học trò thời nay thì khác rồi, khi đó dáng vẻ kiêu căng của họ liền hạ xuống, họ hỏi ngược lại tôi, thỉnh giáo với tôi. Tôi liền nói với họ: “Giáo dục là đạo lý dạy bạn làm người, các bạn đã học qua chưa? Thật sự là chưa học qua. Giáo dục xưa của Trung Quốc, từ thời Hạ, Thương, Chu, mãi đến cuối đời nhà Thanh, tông chỉ đều không thay đổi. Trong giáo dục có ba mục đích:
– Thứ nhất là dạy bạn mối quan hệ giữa người và người. Hiếu thuận với cha mẹ, tôn kính sư trưởng, thương yêu anh em, thân ái với bạn bè, là dạy bạn những thứ này.
– Thứ hai là dạy bạn hiểu rõ mối quan hệ giữa người và đại tự nhiên.
– Thứ ba là dạy bạn hiểu rõ mối quan hệ giữa con người và thiên địa quỷ thần.
Các bạn đã học qua chưa? Các bạn chưa hề học qua. Áp dụng trong đời sống, giáo dục tiểu học dạy bạn tưới nước, quét sân, các bạn đã học qua chưa? Vẫn chưa học qua. Cho nên khi tôi nhìn thấy bộ dạng của các bạn thì biết là các bạn chưa học qua giáo dục này”.
Họ hỏi ngược lại tôi: “Hiện tại chúng tôi đang học đại học, vậy được xem là cái gì?”. Tôi nói: “Bạn hỏi rất hay! Hiện giờ các bạn đang học đó gọi là “Trường dạy và học tri thức”. Tôi dùng cái tên gọi này, các bạn cảm thấy có đạo lý hay không? Bảng hiệu của trường đại học đó phải nên lấy xuống. Nên gọi là “Trường cao đẳng dạy và học tri thức”. Đây là danh xứng với thực, nó không phải là giáo dục.
Hầu hết mọi người ngày nay đều đã lơ là bỏ quên giáo dục. Cho nên xã hội mới động loạn, đời sống nhân dân khó khăn, không phải là không có nguyên nhân. Xã hội chỉ biết truyền thụ khoa học kỹ thuật, còn căn bản của giáo dục thì lại bỏ mất. Giáo dục của nhà Phật, Ngài Thanh Liên Đại sư, ở trong Luân Quán Địa Tạng Bồ-tát Bổn Nguyện Kinh đã trích lục ra ba mục tiêu giáo dục của nhà Phật:
– Thứ nhất, dạy người đoạn ác tu thiện.
– Thứ hai, dạy người chuyển mê thành ngộ.
– Thứ ba, dạy người chuyển phàm thành Thánh.
Lúc giảng kinh tôi cũng hay nhắc đến, dạy bạn “chuyển ác thành thiện”, chính là giúp bạn nhất định không đọa ba đường ác. Bạn ở trong đời này, ở đời sau vẫn có thể hưởng phước báo nhân thiên. Đây gọi là giáo dục. Thứ hai là “chuyển mê thành ngộ”, đây là siêu vượt sáu nẻo luân hồi, chứng Thanh Văn, Duyên Giác, Bồ-tát, Phật, pháp giới bốn Thánh trong mười pháp giới. Chuyển mê thành ngộ, không ngừng nâng cao cảnh giới đời sống của bạn. Đây là giáo dục.
Mục tiêu cuối cùng là “chuyển phàm thành Thánh”. Đó là siêu vượt mười pháp giới, minh tâm kiến tánh, kiến tánh thành Phật. Đây là giáo dục. Chúng ta nhìn lại xem, xã hội ngày nay đang dạy cái gì? Dạy bạn khoa học kỹ thuật, là dạy bạn những năng lực này. Sau khi bạn học xong những năng lực này thì đi tạo nghiệp.
Mấy ngày trước, có một vị đồng tu ở Úc đến nói với tôi, những phần tử tinh anh của xã hội, nhân tài kiệt xuất của xã hội, ông ấy đang nói đến ai vậy? Là nói những nhà khoa học. Những nhân tài tinh anh kiệt xuất này tạo ra bom nguyên tử, tạo vũ khí hạt nhân. Họ thông minh tuyệt đỉnh, tạo ra những thứ này để tương lai giết người, một đầu đạn nguyên tử giết mấy trăm ngàn người, mấy triệu người. Nhân tài kiệt xuất, những phần tử tinh anh. Không sai, nó có thể giết chết nhiều người đến như vậy. Tạo ra nhất định là để giết người, quả báo nhất định là ở địa ngục.
Những nhân tài kiệt xuất này họ tương lai sẽ đi đến nơi nào vậy? Đến địa ngục A-tỳ, họ sẽ đọa vào đó rất nhanh. Giáo dục của nhà Nho Trung Quốc, giáo dục của nhà Phật tuyệt đối không dạy người làm những sự việc này. Bạn xem trong giới luật của kinh Phật, chế tạo những công cụ để giết hại chúng sanh đều là trọng tội sát sanh. Người xưa tạo ra những công cụ gì vậy? Cung tên. Tạo cái này thôi đã là tội cực nặng rồi. Một mũi tên chỉ giết hại một súc sanh.
Phật ở trong kinh nói rất hay: “Người chết làm dê, dê chết làm người”, oan oan tương báo không thể ngừng dứt. Bạn giết hại một súc sanh, nghiệp nợ này còn không thể tránh khỏi, nếu bạn giết hại nhiều người đến như vậy thì sẽ như thế nào chứ? Sẽ đọa địa ngục. Người thế gian thường nói là “vĩnh kiếp không thể đầu thai”, lời nói này là thật, không phải giả. Tôi đã nói qua rất nhiều lần, vẫn phải nói rất nhiều lần nữa, tại sao vậy? Vì các bạn không ghi nhớ, không lĩnh hội được cái ý này.
Thế giới vốn dĩ là đa nguyên, nếu muốn biến nó thành nhất nguyên thì không thể được. Vì sao biết không thể được? Thân thể này của chúng ta là tiểu vũ trụ, hoàn cảnh bên ngoài là đại vũ trụ. Đại vũ trụ cùng tiểu vũ trụ hoàn toàn giống nhau. Đại vũ trụ phức tạp thế nào thì tiểu vũ trụ này của chúng ta cũng phức tạp thế đó. Nhà Phật nói y báo và chánh báo là tương đồng. Thân thể chúng ta chính là đa nguyên, con mắt không phải là lỗ tai, lỗ tai thì không phải là lỗ mũi, lỗ mũi thì không phải là cái lưỡi, là đa nguyên mà, bạn làm sao có thể đồng nhất được. Nếu nói thân thể này của tôi cái gì cũng không cần, chỉ cần con mắt, vậy có được hay không? Không thể được!
Vậy bạn mới hiểu được đa nguyên. Hơn nữa, đa nguyên mà bạn còn cảm thấy mỗi cái đều là đệ nhất. Mắt là đệ nhất, tai là đệ nhất, lưỡi cũng là đệ nhất, thảy đều là đệ nhất cả, không có đệ nhị. Có đệ nhị thì sẽ đánh nhau rồi, nên không có đệ nhị. Từ chỗ này thì bạn có thể lĩnh hội được, trong vũ trụ vạn sự, vạn pháp mỗi thứ đều đệ nhất, không có đệ nhị. Khi tôi tiếp xúc với các tôn giáo khác, tôi thường nói các vị lãnh tụ tôn giáo này là đệ nhất, Phật giáo chúng tôi là đệ nhất, Ki-tô giáo của các vị cũng là đệ nhất, Hồi giáo cũng là đệ nhất, vấn đề của mọi người liền được giải quyết. Kinh Phật của chúng tôi là đệ nhất, Thánh kinh của các vị cũng là đệ nhất, kinh Koran cũng là đệ nhất, tất cả vấn đề đều được hóa giải, có thể cùng hòa thuận với nhau. Tôi là thật, bạn là giả thì làm sao mà không đánh nhau chứ? Đánh đến chết đi sống lại, tạo tác tội nghiệp cực trọng, dẫn đến oan oan tương báo.
Phật nói mê-ngộ, phàm-thánh chính ở một khoảng mê và ngộ. Một niệm giác ngộ chính là Phật, là Bồ-tát, là Thánh nhân. Ngộ điều gì? Ngộ vạn pháp bình đẳng, mỗi cái đều là đệ nhất. Các vị xem kinh Hoa Nghiêm, từ đầu đến cuối có đệ nhị hay không? Tìm không ra, mỗi mỗi đều đệ nhất. Trong kinh Lăng Nghiêm, các vị cũng đã đọc qua chương Nhị Thập Ngũ Viên Thông, hai mươi lăm vị Bồ-tát này, mỗi vị đều đệ nhất, không có vị nào là đệ nhị.
Khi biết được mỗi pháp đều bình đẳng, đều là đệ nhất, chúng ta mới có thể tôn trọng lẫn nhau, tâm tôn trọng người khác, tâm kính yêu người khác tự nhiên liền sanh ra. Đây mới có thể giải quyết vấn đề xã hội, mới thật sự có thể mang đến sự an định xã hội, thế giới hòa bình. Tất cả chúng sanh đều bình đẳng, đều có thể trải qua đời sống hạnh phúc mỹ mãn.
Chúng ta thấy trong xã hội hiện nay, các cấp lãnh tụ thường nói những lời này ở trên miệng, thế nhưng những điều làm ra thì đích thực lại là nhiễu loạn xã hội, phá hoại hòa bình. Những gì họ làm và những gì họ đã suy nghĩ, đã nói là hoàn toàn trái ngược nhau, nguyên nhân ở đâu vậy? Thành thật mà nói, là vì chưa nhận được giáo dục. Ở thời đại hiện nay, vấn đề đã phát triển đến giai đoạn cực nghiêm trọng, gọi là thế giới sắp bị hủy diệt, Ki-tô giáo, Thiên Chúa giáo nói là ngày tận thế.
Ngày tận thế là vào lúc nào vậy? Là năm nay, năm 1999. Chúng ta cũng xem là rất may mắn gặp được lúc này. Đại tai nạn này có thể được hóa giải hay không? Có thể! Phật nói với chúng ta một nguyên lý: “Y báo tùy theo chánh báo mà chuyển”. Thiên tai nhân họa là y báo, chánh báo là nhân tâm. Chúng ta chỉ cần đoạn ác tu thiện, phá mê khai ngộ thì các tai nạn liền được hóa giải.
Trích trong:
THÁI THƯỢNG CẢM ỨNG THIÊN
Người giảng: Lão Pháp Sư Tịnh Không
Tập 2
Tâm Hướng Phật/St!