Thế nào là ngay thẳng? Thực tế mà nói, tiêu chuẩn thiện ác của một người giác ngộ, hiểu biết minh bạch thì không giống với tiêu chuẩn của người thế gian.
Các vị đồng học, hôm qua đã giảng đến “thiện có thật giả” mà trong Liễu Phàm Tứ Huấn đã nói đến, chúng tôi đã giới thiệu qua rồi. Điều thứ hai là “thiện có đoan khúc”, “đoan” là ngay thẳng, “khúc” là cong vẹo. Thế nào là ngay thẳng? Thực tế mà nói, tiêu chuẩn thiện ác của một người giác ngộ, hiểu biết minh bạch thì không giống với tiêu chuẩn của người thế gian. Và thực ra mà nói, tiêu chuẩn thiện ác còn khác biệt rất nhiều. Từ Tứ Giáo (Tạng giáo, Thông giáo, Biệt giáo và Viên giáo) trong Phật pháp mà nói, tiêu chuẩn thiện ác không giống nhau. Trong 51 cấp bậc của Bồ-tát Đại thừa cũng có 51 loại tiêu chuẩn khác nhau. Những điều mà Thánh nhân thế xuất thế gian nói cho chúng ta phần lớn là nguyên lý, nguyên tắc. Những lời nói này có ý nghĩa rất sâu, rất rộng, phải lĩnh hội thật tỉ mỉ, phải thực hành trong đời sống, để từ trong thực tiễn bạn sẽ có sự quan sát sâu hơn. Sau đó mới biết được, trong kinh điển của cổ Thánh tiên Hiền, từng câu từng chữ chứa vô lượng nghĩa, mới lĩnh hội được tất cả pháp mà Phật đã nói là rộng lớn, sâu sắc.
Nói đến “đoan khúc”, trong sách Liễu Phàm Tứ Huấn đã nói mấy nguyên tắc vô cùng quan trọng. Tâm của bạn chánh thì hạnh của bạn sẽ chánh. Tâm bất chánh thì dáng vẻ tạo ra, làm như thế nào cũng là bất chánh, cũng là cong vẹo. Cho nên nguồn gốc ở trong tâm địa. Tiên sinh Liễu Phàm đã đưa ra ba nguyên tắc. Nguyên tắc thứ nhất là “tâm thuần túy cứu đời”, chúng ta có hay không? Tuyệt đối không có ý niệm tự tư tự lợi, mỗi niệm vì chúng sanh, đặc biệt là vì chúng sanh khổ nạn. Hiện nay tai nạn ở thế gian mỗi ngày một nhiều hơn, mỗi ngày một nghiêm trọng hơn. Tai nạn do đâu mà hình thành? Dĩ nhiên là do cộng nghiệp gây nên. Cộng nghiệp thì lại do đâu mà hình thành? Cổ Thánh tiên Hiền của chúng ta gọi là “thất giáo”. Nghĩa là mất đi sự giáo dục, không có người dạy họ. Đã không có người dạy thì đương nhiên họ sẽ thuận theo phiền não, thuận theo tư dục, vậy thì liền tạo ra vô lượng vô biên tội nghiệp, mỗi niệm đều là tự tư tự lợi, hoàn toàn không hề nghĩ đến người khác, tạo cái nghiệp này rất nặng.
Tối hôm qua tôi thấy ở trong báo, tôi rất ít xem báo, thỉnh thoảng xem cái tiêu đề. Tại Đài Loan năm nay có 400 ngàn ca phá thai, năm ngoái là 320 ngàn ca, tăng thêm 80 ngàn ca, điều này thật khủng khiếp. Phá thai ở trong Phật pháp, Phật nói là nhất định đọa địa ngục, đó là tội giết người. Bạn biết là một năm giết 400 ngàn người, năm vừa rồi 320 ngàn người. Những oan hồn, oan gia trái chủ này làm nhiễu loạn xã hội thì xã hội sao có thể thái bình được chứ? Sao có thể an ổn được đây? Quỷ thần đang làm loạn, thật quá đáng sợ. Đây quả đúng là chúng ta chưa làm hết trách nhiệm giáo dục.
Vào thời xưa, ở trong nhà có cha mẹ dạy bảo, ở trường học có thầy cô hướng dẫn. Nền giáo dục vào thời xưa không giống như nền giáo dục hiện nay. Nền giáo dục hiện nay là truyền thụ năng lực kỹ thuật, truyền thụ kỹ thuật công nghệ. Nền giáo dục vào thời xưa là dạy bạn làm người như thế nào, dạy bạn đối nhân xử thế như thế nào, dạy bạn làm sao sống một đời sống hạnh phúc mỹ mãn. Không những một đời này hưởng phước mà đời sau vẫn hưởng phước, đời đời kiếp kiếp không mất phước báo, đây là nền giáo dục của cổ nhân. Chúng ta thử xem, nền giáo dục hiện đại dạy cái gì vậy? Chỉ mưu cầu những lợi nhỏ trước mắt. Không cần nói đời sau, ngay cả lợi ích năm tới còn không biết, còn không hề lo tính đến. Đời sống như vậy, các vị thử nghĩ có ý nghĩa gì chứ? Mỗi ngày tạo tội nghiệp cực nặng thì tương lai là đọa ba đường ác.
Tình trạng của đường ác, các vị đọc kinh điển rất nhiều, trong kinh điển chắc chắn không có nói lời lừa gạt người. Trong Kinh Kim Cang nói: “Như Lai thị chân ngữ giả, thật ngữ giả, như ngữ giả, bất cuống ngữ giả, bất dị ngữ giả” (Như Lai nói lời chân, lời thật, lời như pháp, lời không lừa dối, lời chẳng sai khác). Từng câu trong kinh điển đều chân thật, chúng ta có cảm giác thấy sự đáng sợ của địa ngục, sự khủng khiếp của đường ác hay không? Một chút lợi ích trước mắt này có đáng gì chứ? Trước mắt thiệt thòi một chút thì có đáng gì? Nên suy nghĩ nhiều về con đường về sau.
Cho nên Thánh nhân dạy chúng ta “tích đức lũy công”. “Tích đức” chính là giữ tâm tốt. “Lũy công” chính là nói lời hay, làm việc tốt, tốt chính là thiện. Mỗi niệm phải giữ cái tâm làm lợi ích cho xã hội, lợi ích cho chúng sanh, lợi ích cho người khác. Nếu có một niệm vì bản thân là bất thiện rồi, đây gọi là “đoan khúc”, đó chính là cong, không phải ngay. Phải giữ cái tâm này, phải làm những sự việc này.
Nguyên tắc thứ hai là “mỗi niệm phải có cái tâm chân thật yêu thương người khác, giống như mẹ hiền yêu thương con cái của mình”. Đặc biệt là khi con trẻ vào khoảng vài ba tuổi, cha mẹ yêu thương, chăm sóc. Chúng ta có thể đem loại tâm thương yêu này mở rộng đến tất cả chúng sanh hay không? Nói lời thành thật, hiện nay bậc làm cha mẹ yêu thương con cái không bằng trước đây. Bởi vì hiện nay cha mẹ phần lớn đều có nghề nghiệp, đều có việc làm, nên đem con cái giao cho người giúp việc trong nhà chăm sóc. Các vị thử nghĩ vậy là có tâm thương yêu hay không? Không thể nói đến tâm thương yêu được rồi! Tương lai con cái lớn lên có tình thân hay không? Tình thân sẽ bị tổn giảm đi rất nhiều.
Trong Văn Sao, Đại sư Ấn Quang cực lực chủ trương rằng sự nghiệp vĩ đại nhất của phụ nữ, cống hiến lớn nhất của họ đối với tất cả chúng sanh, đối với quốc gia xã hội, đối với dân tộc chính là chăm sóc con cái, toàn tâm toàn lực chăm sóc, bồi dưỡng để con cái có tài đức, có hiểu biết, đó chính là rường cột của quốc gia, xã hội. Làm thế nào để bồi dưỡng? Do mẹ bồi dưỡng giáo dục. Ấn Tổ nói, hiện nay sự nghiệp vĩ đại nhất của phụ nữ, họ không làm, họ vứt bỏ rồi. Họ lại đi tìm một công việc nhỏ ở trong xã hội, đây gọi là điên đảo.
Cho nên tiêu chuẩn đúng sai của các bậc Thánh Hiền quả thật không giống như người thế gian chúng ta, họ nhìn rất xa, nhìn rất sâu. Tình mẹ, tình thân được bồi dưỡng từ nhỏ. Giai đoạn nhi đồng là giai đoạn ảnh hưởng cảm hóa sâu sắc nhất trong cuộc đời của một con người. Dứt khoát không nên cho rằng trẻ nhỏ không biết gì, vậy thì cách nghĩ, cách nhìn của bạn là hoàn toàn sai rồi! Tuy chúng còn nhỏ, một, hai tuổi, thậm chí còn chưa biết nói, chúng thấy ở trong mắt, nghe ở bên tai, đó gọi là “thói quen tập thành từ nhỏ trở thành tự nhiên”.
Hiện nay trong xã hội vợ chồng ly hôn quá nhiều, không có con cái thì thôi, nếu có con cái thì điều này đối với chúng là tổn thương lớn nhất, tạo nên ấn tượng xấu nhất. Họ không biết ly hôn có quả báo đáng sợ, họ không có trách nhiệm đối với sự an toàn xã hội và thế giới. Vào thời xưa, chúng tôi có nghe nói kết hôn, hoàn toàn không hề nghe nói ly hôn, chưa từng nghe qua bao giờ. Cho nên xã hội thời xưa an định, trị an lâu dài. Đạo lý ở đâu vậy? Đạo lý ở gia đình mỹ mãn, cho nên mới có xã hội ổn định, phồn vinh, mới có quốc gia giàu mạnh. Hiện nay không có người dạy, không có người hiểu được cái đạo lý này, tình cờ xem thấy ở trong sách xưa thì nói điều này đã lỗi thời rồi, không hợp thời đại, cần phải bị đào thải. Những thứ này bị đào thải rồi thì cái mà chúng ta hiện nay nhận là gì? Là thiên tai nhân họa. Thế gian có rất nhiều người nói ngày tận thế, từ bỏ lời giáo huấn của Thánh Hiền, thì ngày tận thế sẽ hiện tiền ngay thôi. Cho nên phải có tâm chân thật yêu thương người khác, tâm chân thật chăm lo người khác.
Nguyên tắc thứ ba là nói về thành kính, thuần là tâm chân thành, cung kính. Đây là “đoan”, tất cả thiện nghiệp mà bạn làm phải giống với Thánh Hiền. Nếu trái ngược với điều này, không có thành ý, không có ý kính trọng, không có tâm thương yêu, không có cái tâm chân thật cứu đời giúp đỡ người khác thì tất cả thiện pháp đã tu đều là bất đoan. Những sự việc này, khi nói thì dễ dàng, khi làm thì khó. Khó ở chỗ nào vậy? Khó bởi vì chúng ta hoàn toàn chưa được giáo dục như vậy, xưa nay không có nghe ai giảng qua, đã bị nhiễm thói tục rồi, sai mãi thì thành đúng. Ngày nay bạn được nghe những lời nói này thì cảm thấy rất kỳ lạ. Bạn ở trong đời quá khứ có thiện căn phước đức, được nghe những điều này thì cảm thấy rất hay, nhưng vẫn không làm được.
Không làm được cái gì vậy? Xem thấy mọi người trong xã hội không có cách làm này, nếu ta làm như vậy thì ta chẳng phải bị thiệt thòi rồi sao! Một chút thiệt thòi cũng không chịu. Vì sao ta không chịu thiệt thòi? Vì ý niệm tự tư tự lợi quá mạnh! Mỗi niệm đều đặt lợi ích của mình lên hàng đầu. Chư Phật Bồ-tát, Thánh Hiền thế gian là đặt lợi ích của chúng sanh lên hàng đầu, điều này hoàn toàn tương phản với chúng ta. Người ta đặt lợi ích của xã hội lên hàng đầu, bản thân họ sẵn sàng chịu thiệt thòi, sẵn sàng hy sinh phụng hiến, đây là Phật Bồ-tát. Cách làm này thật ra không thiệt thòi vì phước sau này là vô cùng tận. Bạn ngày nay giành một chút phần hơn với người khác, trước mắt dường như được một chút lợi ích, nhưng về sau tai họa nhiều vô cùng, chắc chắn đọa tam đồ. Đọa vào tam đồ thì dễ, nhưng thoát ra khỏi tam đồ là không dễ dàng. Bạn sẽ luân hồi nhiều kiếp, thọ khổ nhiều kiếp.
Điều thứ ba là: “Thiện có âm, dương”, nói âm dương thì dễ hiểu. Bạn hành thiện mà người khác đều biết, đây gọi là dương thiện. Bạn làm ác rồi che giấu việc ác, tìm mọi cách che đậy, không để người ta biết thì cái ác này gọi là âm ác. Nếu chúng ta làm những việc là dương thiện âm ác, thế thì khủng khiếp rồi, quả báo là địa ngục, khổ nhất ở trong tam đồ, là sự nghiệp địa ngục rồi. Cho nên Thánh nhân dạy chúng ta, phải dương ác, ẩn thiện, phải tích âm đức, làm tất cả việc thiện, không nên để người khác biết thì cái thiện này mới tích được dày, quả báo thù thắng. Tạo việc ác thì cần phải để người khác biết. Phật dạy chúng ta “phát lồ sám hối”, không một mảy may che giấu, nói ra tất cả, chịu sự chỉ trích của mọi người trong xã hội, chỉ trích chính là quả báo, quả ác báo hết rồi. Thiện thì ẩn tàng ở bên trong, cái phước này dày biết bao!
Nhưng người thế gian thì hoàn toàn làm trái ngược với điều này. Làm việc xấu thì che giấu. Việc tốt thì mong muốn hết thảy mọi người đều biết đến, ai cũng tán thán họ, vừa báo thì đã hết phước rồi, cho nên thiện thì tích không được gì, mà ác thì tích vô cùng kiên cố. Họ tương lai phải nhận quả báo gì? Việc này không cần nói thì cũng biết. Phật dạy chúng ta sám hối, Khổng lão Phu Tử dạy chúng ta sửa lỗi, các tôn giáo cũng dạy chúng ta sám hối, xưng tội hối lỗi. Chúng ta đã không hiểu ý nghĩa chân thật của những lời giáo huấn này. Nếu bạn hiểu được rồi thì bạn sẽ như trong Kinh Hoa Nghiêm đã nói, bạn thật sự liễu tri thì bạn sẽ làm theo lời dạy. Bạn vẫn không làm được, vì bạn không hiểu rõ, không sáng tỏ đạo lý và chân tướng sự thật này, nên vẫn cứ làm việc hồ đồ như xưa. Người khác chỉ ra cho bạn, bạn vẫn không phục, vẫn muốn ngụy biện.
Phật pháp cũng quan tâm đến vấn đề thể diện. Phật đã chỉ định một ngày để tiếp nhận người khác phê bình, đó là ngày pháp hội Tự Tứ khi mùa an cư kiết hạ viên mãn. Trong buổi lễ này, mỗi vị Tăng tiếp nhận sự chỉ trích lỗi lầm từ bất kỳ người nào. Còn vào ngày thường, không có người bảo, thì quý vị tự mình sám hối.
Thực ra người khác nói chúng ta là rất tốt, giúp chúng ta cầu sám hối, đó chính là thiện tri thức chân chánh. Nhưng có mấy ai vui lòng tiếp nhận người khác nói lỗi lầm của mình chứ? Không những không thu được hiệu quả tích cực mà ngược lại đã kết oán thù. Cho nên người thế gian gặp mặt nhau chỉ có tán thán, không hề nói lỗi lầm. Trước đây có người nói lỗi lầm của chúng ta Ai vậy? Cha mẹ, thầy cô. Họ có trách nhiệm dạy bảo bạn, thấy bạn có lỗi lầm, họ nói cho bạn nghe. Giữa đồng học cũng rất ít khi nói lỗi lầm của nhau, huống hồ là người ngoài, vì không muốn kết oán với người khác. Trong Phật pháp chỉ có một ngày Tự Tứ này, trong một năm chỉ có một ngày này. Cho nên chúng ta phải phải biết, thiện phải tích như thế nào, công phải bồi ra làm sao, làm thế nào để đoạn ác tu thiện. Thành tựu được phước đức chân chánh của mình thì đời sống của bạn sẽ được hạnh phúc, sẽ được tự tại.
Được rồi, hôm nay thời gian đã hết, chúng ta chỉ học đến đây thôi.
A Di Đà Phật!
Trích trong:
THÁI THƯỢNG CẢM ỨNG THIÊN
Người giảng: Lão Pháp Sư Tịnh Không
Tập 14